Rrjeti i interkoneksionit evropian ka treguar qëndrueshmëri dhe stabilitet të vërtet

September 22, 2023

Leximi i këtij artikulli zgjatë: 6 minuta

Teksa ekspertët analizojnë këto tre vitet e fundit, përtej rritjeve marramendëse të çmimeve, kalimit të një pandemie, manipulimi me gazin rus dhe ndryshimet klimatike një gjë e cila ka ruajtur integritetin dhe stabilitetin e vetë mbetet rrjeti interkonektiv evropian.

Me pushtimi i Ukrainës vitin e kaluar dhe me thellimin e krizës energjetike, të gjithë sytë ishin te rrjeti elektrik i Evropës. Çmimet e gazit u rritën në qiell, nivelet e ujit në Skandinavi ranë dhe termocentralet e besueshme bërthamore të Francës dolën jashtë funksioni për riparime. Ky ishte një test nëse rrjeti energjetik më i interkonektuar në botë mund t’i mbante dritat ndezur nën stres ekstrem – dhe Evropa e kaloi. Sot, ndërsa modelet gjithnjë e më të paqëndrueshme të motit shkaktojnë kërdi në infrastrukturë, rrjeti po rezulton të jetë më i rëndësishëm se kurrë.

“Ndryshimi i klimës do të na bëjë të mbështetemi më shumë në rrjet,” ka njoftuar Michael Pollitt, një profesor i ekonomisë në Cambridge dhe një ekspert në ekonominë e energjisë. “Nuk janë vetëm efektet e çmimit të gazit në të gjithë Evropën, janë ulja e prurjeve të ujit dhe vitet kur ka pak erë që do të kenë ndikim kudo.”

Vapa ekstreme e kësaj vere mund të ketë qenë kërcënimi tjetër më i madh për rrjetin elektrik pas pushtimit të Ukrainës. Por në vend të kësaj, streset e shkaktuara nga moti i fundit kanë treguar fuqinë e rrjetit energjetik të Evropës, duke dëshmuar rëndësinë e interkoneksionit në një epokë të ngrohjes globale.

Rrjeti energjetik i Evropës përbëhet nga një seri rrjetesh të ndërlidhura. Primari është rrjeti kontinental, ku rreth 15% e energjisë së kontinentit tregtohet përtej kufijve çdo vit. Ky rrjet u shërben 400 milionë konsumatorëve në 24 vende, duke përfshirë shumicën e vendeve të Bashkimit Evropian, plus Ballkanin dhe Turqinë.

Këto 24 vende janë gjithashtu të lidhura me disa rrjete të tjera si rrjeti nordik, rrjeti britanik, rrjeti irlandez dhe që nga gushti i këtij viti, rrjeti baltik. Këto shtesa sjellin energji elektrike për më shumë se 600 milionë konsumatorë. Përveç kësaj, ka diskutime për lidhjen e rrjetit të energjisë së Afrikës së Veriut, dhe veçanërisht Marokut, i cili do të siguronte një burim të pasur të energjisë diellore.

Secili vend investon në atë që bën më mirë: Norvegjia është kampione e hidrocentraleve, Franca ka termocentrale bërthamore, Britania e Madhe investon në turbinat me erë, Spanja bën energji diellore, etj. Dhe secili mund të shesë energjinë e tepërt në rrjet për të ndihmuar vendet e tjera.

Kur nivelet e ujit janë të ulëta në muajt e verës, Norvegjia mbështetet në vende si Spanja, të cilat kanë energji të mjaftueshme nga fushat e tyre diellore. Në muajt më të re të dimrit, Norvegjia ia kthen favorin. Ekziston një thirrje për përparim më të shpejtë në ndërlidhjen dhe transmetimin për ta kthyer këtë në një “Super Rrjet” të besueshëm.

Hartën e rrjetit evropian në të cilën përfshihet edhe KOSTT, mund ta gjeni duke ndjekur Link-un.

Cila është e ardhjma e rrjetit?

Moti ekstrem është pengesa tjetër e madhe që duhet të kapërcejë rrjeti. “Nuk ka dyshim se ngjarjet ekstreme të motit po bëhen një tendosje për operatorët e energjisë elektrike,” tha Ruby.

Një raport i fundit nga Eurelectric thotë se të gjitha sistemet e energjisë janë të ekspozuara ndaj efekteve të motit ekstrem, duke përfshirë prodhimin, transmetimin dhe shpërndarjen.

Për hidrocentralet, nivelet e ulëta të ujit janë të dëmshme dhe të ftohtit ekstrem mund të shkaktojnë akull dhe bllokime. Energjia gjeotermale dhe bërthamore bëhen më pak efikase gjatë valëve të nxehtësisë sepse kërkojnë ujë dhe ajër të ftohtë për ftohje. Shumë nga këto bimë janë gjithashtu të ndjeshme ndaj përmbytjeve në bregdet dhe në brendësi.

Në veçanti këtë verë, rrjeti u vu në provë. Nxehtësia ekstreme në Spanjë dhe Itali e shtyu rrjetin në kufirin e sipërm. Duke përdorur fuqinë nga vende si Britania, Norvegjia dhe Zvicra, Spanja ishte në gjendje të siguronte fuqinë e nevojshme. Spanja përfitoi gjithashtu nga investimet në panele diellore, të cilat furnizuan 20% më shumë energji diellore se në verën e 2022.

Fuqia e rrjetit është në llojlojshmërin e tij. “Llojet e ndryshme të fenomeneve të motit kërkojnë strategji të ndryshme për përballimin e tyre. Rezistenca ka të bëjë me diversitetin. Bëhet fjalë për të pasur një përzierje të gjërave të ndryshme. Një teknologji nuk do ta zgjidhë vetëm atë”, tha Ruby.

Burimet e ripërtëritshme të energjisë ndryshojnë në bazë të kushteve në të cilat janë ndërtuar, gjë që mund ta bëjë furnizimin me energji elektrike më të adaptueshëm. Nëse ka mjaftueshëm ndërlidhje për të sjellë energjinë, për shembull, nga vendi ku ka diell ose erë atje ku është e nevojshme, vendet kanë shumë më pak gjasa të përjetojnë ndërprerje të gjata.

Ndërsa me energjinë e bazuar në lëndë djegëse fosile si impiantet e qymyrit, furnizimi me energji është i përqendruar dhe më i ndjeshëm ndaj goditjeve.

Pavarësisht suksesit, disa ekspertë janë të shqetësuar se transmetimi nuk po rritet aq shpejt sa të përballojë rritjen e konsumit të energjisë. Njerëzit po blejnë më shumë pompa nxehtësie dhe përdorin automjete elektrike, por OJQ WindEurope thotë se vetë rrjeti nuk po zgjerohet me të njëjtin ritëm. Ekspertët thonë gjithashtu se me rritjen e ngarkesave, flukset e energjisë elektrike do të bëhen më komplekse. Ruby mbron më shumë dixhitalizim për të trajtuar këto flukse komplekse.

Komisionerja e BE-së për Energjinë Kadri Simson shkroi një artikull op-ed në Financial Times këtë muaj duke thënë se Evropa duhet të mbajë një ritëm të shpejtë në nxjerrjen e burimeve të rinovueshme dhe elektrifikimin e ekonomisë.

Ajo i referohet nevojës për të integruar energjinë e ripërtëritshme dhe përshtatjen e sistemeve më të decentralizuara të energjisë elektrike. Ajo thotë se theksi duhet të vihet në rrjetet e transmetimit dhe shpërndarjes.

BE-ja reduktoi kohëzgjatjen e nevojshme për lejet e nevojshme për zhvillimin dhe kyçjen në rrjetin e transmetimit të energjisë elektrike. Gjithashtu është prezantuar legjislacionin e ri vitin e kaluar për të përshpejtuar autorizimin e projekteve të rinovueshme.

Pavarësisht shqetësimeve për ritmin, ekspertët duken përgjithësisht optimistë për rrjetin e BE-së. “Politika e energjisë dhe klimës së BE-së është me të vërtetë një histori suksesi në koordinimin dhe ndërvarësinë evropiane,” tha Pollitt.
//Heatmap