BE miraton projektet e energjisë së ripërtëritshme në BiH, Shqipëri prej 333 milionë euro në total

15 Dhjetor, 2023

Dy projekte të fermave me erë në Bosnje dhe Hercegovinë dhe një termocentral diellor në Shqipëri po marrin 75.4 milionë euro grante, për investime të kombinuara prej 333 milionë euro, nga Bashkimi Europian. Ato u miratuan si pjesë e paketës së gjashtë në kuadër të Planit Ekonomik dhe Investiv për Ballkanin Perëndimor. Komisioni Evropian miratoi një paketë investimi prej 680 milionë eurosh për të mbështetur pesë investime kryesore në transportin hekurudhor dhe energjinë e ripërtëritshme. Është paketa e gjashtë financiare në kuadër të Planit Ekonomik dhe Investimeve të BE-së për Ballkanin Perëndimor.

Raundi përfshin 253.2 milionë euro grante të BE-së nga Instrumenti për Asistencën e Para-Aderimit (IPA 3). Pjesa e mbetur janë kredi të favorshme nga institucionet financiare ndërkombëtare dhe kontribute nga Ballkani Perëndimor. Paketa e gjashtë përbëhet nga dy projekte hekurudhore në Shqipëri dhe Mal të Zi, dy investime në fermat e erës në Bosnje dhe Hercegovinë dhe një termocentral diellor në Shqipëri. Komisioni Evropian tha se zhvilluesit e tre objekteve të prodhimit të energjisë elektrike të ripërtëritshme, me vlerë 333 milionë euro në total, do të marrin 75.4 milionë euro grante të kombinuara përmes Kornizës së Investimeve të Ballkanit Perëndimor të BE-së (WBIF). Përfituesit, prodhues shtetërorë të energjisë elektrike, po investojnë në total 25.1 milionë euro nga fondet e veta. Kreditë e lira janë nga Banka Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim (BERZH), Banka Gjermane për Zhvillim KfW dhe Banka Evropiane e Investimeve (EIB).

Projekti i fermës së erës në Pokleçan kap vlerën e 200.3 milionë eurove
Investimi më i madh, termocentrali me erë i Pokleçanit në pjesën perëndimore të Hercegovinës, vlerësohet në 200.3 milionë euro. Ndërmarrja energjetike Elektroprivreda HZHB ose EPHZHB mori garancinë e kredisë së qeverisë për 150 milionë euro më shumë se një vit më parë. Objekti prej 132 MW në Posušje është planifikuar të përfundojë në vitin 2027. Kompania është duke investuar 6.2 milionë euro dhe grantet janë në vlerë prej 44.1 milionë euro. Prodhimi vjetor pritet të jetë 436 GWh.

Parku me erë Vlašić pritet të përfundojë në vitin 2028

Elektroprivreda Bosne i Hercegovine (EPBiH), e dyta nga tre prodhuesit e energjisë elektrike të kontrolluar nga shteti, do të marrë 21.7 milion euro grante. Projekti i parkut të erës Vlashiç fitoi miratimin nga Këshilli i Ministrave të BiH në mars pas disa vitesh përgatitjesh. Investimi ka një vlerë të përgjithshme 90.9 milion euro, nga të cilat EPBiH po siguron 16.7 milion euro më vete. Segmenti i kredisë përbëhet nga 36 milionë euro nga EIB dhe 16.5 milionë euro nga KfW. Projekti 50 MW në malin me të njëjtin emër në veriperëndim të qytetit të Travnikut pritet të vihet në punë në vitin 2028, tregon dokumentacioni. Shihet duke gjeneruar 112 GWh në vit. Është interesante se dy projekte të tjera të erës me lokacione në Vllashiq u rishfaqën vetëm muajin e kaluar.

Termocentrali diellor i Belshit merr 9.6 milionë euro grant

Investimi i tretë i energjisë së ripërtëritshme në paketë është parku diellor i Belshit, i vendosur për të përfunduar në vitin 2026. Ndodhet pranë Belshit në Shqipërinë qendrore, në qarkun e Elbasanit. Projekti vlerësohet në 41.8 milionë euro, nga të cilat 9.6 milionë euro janë grant nga WBIF. BERZH ka miratuar një kredi prej 30 milionë eurosh. Impianti pritet të prodhojë 79 GWh në vit, ekuivalente me nevojat për energji elektrike të 16,100 familjeve shtëpiake. Përfituesi, KESH, duhet të kontribuojë vetëm me 2.2 milionë euro.

Integrimi i Ballkanit Perëndimor në rrjetet e transportit dhe energjisë të BE-së

“Me këto pesë projekte investimi, ne jemi më afër lidhjes dhe integrimit të plotë të Ballkanit Perëndimor në rrjetet tona të transportit dhe energjisë,” tha Komisioneri Evropian për Fqinjësinë dhe Zgjerimin Olivér Várhelyi. Si pjesë e nismës Global Gateway të BE-së, Plani Ekonomik dhe i Investimeve për Ballkanin Perëndimor synon të nxisë rimëkëmbjen afatgjatë, të përshpejtojë një tranzicion të gjelbër dhe dixhital dhe të nxisë bashkëpunimin rajonal dhe konvergjencën me BE-në. Miratuar nga Komisioni Evropian në tetor 2020, parashikohet të mobilizohen deri në 30 miliardë euro investime, duke përfshirë 9 miliardë euro grante të BE-së. Administrata në Bruksel pret që paketat e miratuara deri më tani të mobilizojnë 16.6 miliardë euro investime, duke përfshirë 4.5 miliardë euro grante në 59 projekte.

WBIF është një platformë e përbashkët financiare e Komisionit Evropian, shteteve anëtare, organizatave financiare dhe Norvegjisë, që synon të rrisë bashkëpunimin në investimet e sektorit publik dhe privat për zhvillimin socio-ekonomik të rajonit dhe të kontribuojë në integrimin evropian të Ballkanit Perëndimor. Më vete, Komisioni Evropian miratoi planin e rritjes prej 6 miliardë eurosh për Ballkanin Perëndimor muajin e kaluar. Një vit më parë ajo përgatiti 500 milionë euro ndihmë për krizën energjetike në krye të Planit Ekonomik dhe Investimeve për Ballkanin Perëndimor.