ZRRE tani implementon teknologjinë më të avancuar për parashikimin e ngarkesës dhe investimeve në rrjet elektroenergjetik

17 Gusht, 2023

Leximi i këtij artikulli zgjatë: 5 minuta

Me mbështetjen e USAID dhe udhëzimet e NARUC ZRRE tani do të implementoj teknologjitë më të fundit për të parashikuar rritjen e konsumit në rrjet si dhe nevojat për investime në sistemin elektroenergjetik të vendit.

Gjatë një përshkrimi të projektit NARUC ka njoftuar rreth bashkëpunimit me zyrat rregullator të Armenisë, Gjeorgisë dhe Kosovës, raporton Kosovo Energy.

Kur bëhet fjalë për planifikimin për nevojat e ardhshme të energjisë, parashikimi i kërkesës është thelbësor për të ndihmuar rregullatorët, shërbimet komunale dhe operatorët e rrjetit të marrin vendime se si të sigurojnë një ekuilibër midis ofertës dhe kërkesës. Nënvlerësimi i kërkesës mund të çojë në mungesa të ofertës me potencial për të penguar produktivitetin dhe rritjen ekonomike, ndërsa mbivlerësimi i kërkesës mund të çojë në mbiinvestime në kapacitetin e prodhimit, transmetimit ose shpërndarjes, si dhe në çmime më të larta të energjisë elektrike, thuhet në postimin e NARUC.

Me financim nga USAID për Evropën dhe Euroazinë, Shoqata Kombëtare e Komisionerëve Rregullativë të Shërbimeve, NARUC, ka punuar me autoritetet rregullatore kombëtare të Armenisë, Gjeorgjisë dhe Kosovës për të zhvilluar mjete të parashikimit të kërkesës që ofrojnë një pasqyrë e kërkesës afatmesme dhe afatgjatë për mallra energjetike bazuar në të dhënat historike të serive kohore.

Përfitimet e Parashikimit të Konsumit

Gjatë kalimit të sistemeve energjetike larg lëndëve djegëse fosile që lëshojnë karbon, kërkesa për energji elektrike po rritet, me shitjet e automjeteve elektrike dhe pompave termike për shtëpitë dhe bizneset me më shumë se 30%, kërkesa për hekur dhe prodhimi i çelikut u rritën me 17%.

Përpjekjet e bëra për të shmangur mungesat e ardhshme të energjisë për konsumatorët përmes investimit në kapacitetet e reja gjeneruese me një gjurmë më të ulët të karbonit do të përfitojnë nga skenarët e tregut që mund të ofrojnë mjetet e parashikimit të kërkesës. Për shembull, rregullatorët mund të përdorin të dhënat për të vlerësuar se kur, sa dhe ku do të BRE-të në besueshmërinë e rrjetit të energjisë dhe planifikojnë të plotësojnë këtë kapacitet me atë të burimeve më tradicionale të gjenerimit për të përmbushur kërkesën.

Duke qenë se sistemet energjetike të shumë vendeve në rajonin e Evropës Lindore dominohen nga monopole të rregulluara për shpërndarje dhe transmetim, burimet dytësore për parashikimet e kërkesës janë një praktikë e mirë dhe e besueshme.

Ymer Rudari, Ushtruesi i Detyrës së Shefit të Departamentit të Tarifave në Zyrën e Rregullatorit për Energji (ZRRE) të Kosovës, për këtë mjet thot: “Sa herë që rregullatori merr vendime, ata duhet të jenë të bindur se këto vendime janë të bazuara në analiza të besueshme. Disa nga përfitimet e përdorimit të një mjeti të parashikimit të kërkesës janë se ai i mundëson rregullatorit të analizojë në mënyrë të pavarur balancën afatgjatë të ofruar nga shoqëritë dhe parashikimin e kërkesës të ofruar nga operatorët e rrjetit gjatë rishikimit të planeve të investimit. Kjo i mundëson rregullatorit dhe operatorëve të arrijnë në një marrëveshje nëse rezultatet janë objektive dhe të qëndrueshme.”

Si funksionon kjo teknologji?

Kjo teknologji përdor një Sistem të Modelimit të Përgjithshëm Algjebrik (GAMS), i cili funksionon nëpërmjet një ndërfaqeje grafike të bazuar në Windows dhe është i përshtatur për karakteristikat e tregut të energjisë të çdo vendi. Mjetet bëjnë projeksione vjetore të konsumit të energjisë nga viti 2010 deri në vitin 2035, të cilat nuk janë vetëm për tregun e energjisë elektrike, por edhe për përzierjen e plotë energjetike të çdo vendi. Shërbimet që kjo teknologji ofron janë

• Kërkesa për energji sipas sektorit ekonomik
• Modelimi i mundësive të efiçiencës së energjisë
• Përdorimi i energjisë dhe energjisë elektrike
• Kapacitetet teknologjike
• Gjenerimi i fuqisë
• Çmimet e karburantit dhe kostot e sistemit nga perspektiva e përdoruesit fundor
• Investimet sipas sektorit dhe emetimet e CO2 të lidhura me energjinë.

“Ndërsa rregullatorët e Armenisë, Gjeorgjisë dhe Kosovës punojnë për të garantuar sigurinë, përballueshmërinë dhe qëndrueshmërinë e tregjeve të tyre të energjisë, USAID dhe NARUC do të vazhdojnë t’i mbështesin ata në planifikimin për të ardhmen dhe në shërbimin pozitiv të nevojave të qytetarëve të tyre përmes parashikimit të kërkesës” thuhet në fund të deklaratës së NARUC.
/Kosovo Energy