Më shumë ndotje të ajrit, më pak fëmijë në Ballkanin Perëndimor

08 Mars, 2021

Ndotja e ajrit është ndër shkaqet e rritjes së infertilitetit dhe niveleve të sterilitetit tek gratë dhe burrat në të gjithë Ballkanin Perëndimor.

Veçanërisht prek gratë që jetojnë në zona të ndotura, pasi ndotja mund të çojë në një numër më të ulët të qelizave vezë të shëndetshme, dhe kështu në një rënie të pjellorisë. Gjithashtu e bën fekondimin in vitro më pak të suksesshëm.

Lëndët e grimcave PM 2.5 shkaktojnë një rënie të pjellorisë tek gratë me 2% për 10 µg/m3 në ajër. Këto nivele në qytetet e ndotura në të gjithë Ballkanin Perëndimor arrijnë vlera mbi 50 µg/m3 (PM 2.5), e cila është dyfishi i vlerës së lejuar vjetore dhe mund të zvogëlojë pjellorinë deri në 10% te gratë.

Nivelet ditore të PM 2.5 në qytete të caktuara shpesh tejkalojnë madje 200 μg/m3, gjë që mund të rrisë infertilitetin tek gratë në më shumë se 10%.

Tek burrat, ndotja e grimcave arrin në testikuj dhe shkakton nivele më të ulëta të prodhimit të spermës, më pak lëvizshmëri të spermës dhe më shumë aborte për shkak të vdekjes së programuar të qelizave.

Infertiliteti dhe niveli i ulët i lindjeve janë faktorë të rëndësishëm prapa rënies së popullsisë në vendet e Ballkanit Perëndimor, të dyja me një rritje të vazhdueshme. Kërkimet shkencore kanë konfirmuar që incidenca e aborteve dhe lindjeve të vdekura rritet ndjeshëm gjatë periudhave të ekspozimit të ndotjes së ajrit.

Një studim i vitit 2010 duke u përqendruar në qytetin Labin, Kroaci, tregon se incidenca e aborteve dhe lindjeve të vdekura në qytet ishte dukshëm më e lartë gjatë periudhave të ekspozimit ndaj ndotjes së ajrit nga termocentralet e qymyrit, krahasuar me periudhat pa një ekspozim të tillë.

Përbërjet e sulfatit të cilat krijohen në procesin e djegies së qymyrit, rrisin rrezikun e abortit deri në 13%, ndërsa ekspozimi ndaj PM2.5 dhe PM 10 ul normat e konceptimit.

Ajri i ndotur nga grimcat, metalet e rënda, mikro- dhe nanoplastikët dhe ndotësit e tjerë, çon në nivele më të larta të abortit, pavarësisht nga procesi i fekondimit in vitro, me që ajri i ndotur në laboratorët IVF zvogëlon shkallët e suksesit.

Kampanja “Ballkani i Bashkuar për Ajër të Pastër” u bën thirrje qytetarëve të vendeve të Ballkanit Perëndimor të bashkohen në luftën e tyre dhe të përmirësojnë së bashku cilësinë e ajrit, ndërsa gjithashtu të trajtojnë infertilitetin dhe përmirësojnë shëndetin e fëmijëve.

“Ne kërkojmë një zgjidhje urgjente për problemin kronik të ndotjes së ajrit që po vret vendet e Ballkanit Perëndimor. Largimi nga skena e qymyrit në prodhimin e energjisë elektrike është masa më e ngutshme për përmirësimin e cilësisë së ajrit. Zëvendësimi i pajisjeve për ngrohje dhe amvisëri me zgjidhje më të pastra mjedisore, panele diellore në çatitë e shtëpive e ndërtesave dhe projekte që synojnë përmirësimin e efikasitetit të energjisë mund të kenë gjithashtu një rol të rëndësishëm. Institucionet përkatëse duhet të zhvillojnë politika që promovojnë shtatzëni të shëndetshme, në mënyrë që të rrisin njohuritë e grave dhe burrave gjatë shtatzënisë, dhe t’i informojnë nënat e ardhshme për të mbrojtur veten dhe fetusin. Fekondimi in vitro duhet të jetë i disponueshëm për të gjithë ata që duan të kenë fëmijë. Për më tepër, duhet të sigurohet filtrim shumë i efektshëm i ajrit të brendshëm, dhe qytetarët duhet të informohen me kohë për ndotjen e ajrit në mënyrë që të shmangin aktivitetet në natyrë gjatë periudhave me cilësi të dobët të ajrit”, thuhet në komunikatë.

Një nga masat e zbutjes së efekteve të dëmshme të ndotjes së ajrit është ulja e përdorimit të plastikës së disponueshme, veçanërisht paketimet e pa riciklueshme, si dhe zëvendësimi i fibrave sintetike me fibra natyrale. Kjo do të synonte parandalimin e emetimit dhe gëlltitjes së mikro- dhe nanoplastikës – domethënë, vetëm një cikël i një makine larëse me lavanderi sintetike çliron më shumë se 700,000 fibra, dhe ndotja nga plastika shkakton gjithashtu infertilitet.

Kapacitetet e qendrave diagnostike duhet të rriten, dhe duhet të bëhen studime të përbashkëta, duke përdorur të dhënat e monitorimit dhe matjes mbi pasojat e ndotjes së ajrit në formën e infertilitetit, lindjeve të parakohshme, fillimit të sëmundjeve dhe vdekjeve neonatale në vendet e Ballkanit Perëndimor.

Për të mbështetur së bashku jetën, bashkohuni edhe ju në luftën solidare të qytetarëve të Ballkanit Perëndimor dhe bëhuni pjesë e kampanjës “Ballkani i Bashkuar për Ajër të Pastër”.