Deti Adriatik si stabilizues i temperaturave në Mesdhe tani po tejngrohet
September 17, 2025
Për shekuj me radhë, Deti Adriatik e ka ftohur Mesdheun, por tani po dërgon ujëra më të ngrohta në jug, pasi ai nxehet shumë më shpejt se sa parashikohet. Temperaturat e ujërave të thella të parashikuara për fundin e shekullit tashmë po regjistrohen, duke kërcënuar ekosistemet, klimën dhe komunitetet bregdetare, sipas një studimi nga shkencëtarë nga Kroacia, Italia dhe Sllovenia.
Të dhënat e mbledhura në zonën e Adriatikut Jugor, pjesa më e thellë e Detit Adriatik, sugjerojnë se temperatura e ujit të detit në një thellësi prej 1,000 metrash është rritur me 0.8°C gjatë dekadës së fundit, me kripësi që rritet me 0.2 PSU (Njësi Praktike të Kripësisë), sipas Institutit Ruđer Bošković, RBI, të Kroacisë.
Kjo mund të sinjalizojë një ndryshim të përhershëm në modelet klimatike të rajonit, tha RBI. Është e rëndësishme të theksohet se tendenca po përshpejtohet: normat e ngrohjes së ujërave të thella dikur ishin rreth 0.2°C për shekull, por midis viteve 2012 dhe 2024 ato u rritën në 0.8°C për dekadë.
RBI shpjegon se Deti Adriatik vepron si një “termostat” natyror, duke rregulluar modelet e temperaturës në të gjithë pellgun e Mesdheut. Në dimër, ujërat e ftohta dhe të dendura në Adriatikun e cekët verior zhyten në shtratin e detit dhe më pas rrjedhin përmes Ngushticës së Otrantos në Mesdheun e thellë. Ky proces nxit rryma që sigurojnë stabilitet dhe furnizim me oksigjen në thellësitë e Detit Mesdhe.
Megjithatë, sot, uji tradicionalisht i ftohtë i formuar përgjatë bregdetit kroat po bëhet gjithnjë e më i ngrohtë dhe i kripur para se të fillojë udhëtimin e tij drejt jugut. Në vend që të ftohë Mesdheun e thellë, Adriatiku tani dërgon ujëra më të ngrohta që ngrohin më tej të gjithë sistemin, shpjegon RBI.
Ujërat më të ngrohta kërcënojnë peshqit e detit të thellë dhe tërheqin specie nga Mesdheu lindor.
Ndryshimet tashmë po ndikojnë në biodiversitetin, veçanërisht speciet e përshtatura për jetën në ujëra të thella dhe të ftohta. Ndryshe nga kafshët tokësore që mund të migrojnë në veri ndërsa klima ngrohet, speciet e detit të thellë mbeten të bllokuara në shtratin e detit, sipas Dr. Ivica Vilibić, bashkautor i një studimi të bazuar në projektin ndërkombëtar kërkimor.
Në të njëjtën kohë, ujërat më të ngrohta po tërheqin specie tropikale nga Mesdheu lindor, duke ndryshuar të gjithë ekosistemin, paralajmëron ai.
Problemi nuk është vetëm lokal – mund të ndikojë në të gjithë Evropën
Për më tepër, këto ndryshime nuk janë vetëm një çështje lokale e Adriatikut. Ato mund të ndikojnë në të gjithë sistemin klimatik evropian, duke kontribuar në një rritje shtesë prej 3.3mm të nivelit të detit në vit, vlerësojnë shkencëtarët.
“Natyra po na paralajmëron se diçka e rëndësishme po ndodh”, thotë Vilibić, duke shtuar se detyra e shkencëtarëve është të kuptojnë këto procese dhe të ndihmojnë shoqërinë të përgatitet për ndryshimet që vijnë.
